Өнөөдрийн Монгол оронд хүссэн хүсээгүй хоёр хуваагддаг дотоодын хуваагдал-мөнхийн сэдэв байдаг, тэр нь Зүүнгар, дөрвөн Ойрд ба Халхын голын ай савын хэмээх хуваагдал. Их Монгол улсын өмнө бас дараа нь энэ л хоёр хуваагдал дотоодын мөнхийн зөрчлийг үүсгэж байсан БӨРТ ХАТНЫ УДМЫНХАН БА ОТОГ ХЭРЭЙД БЭРИЙН УДМЫНХАН ХООРОНД ТЭМЦЭЛДЖЭЭ   Бөрт хатан эхийн хөвүүд охид, ахан дүүсийн удмыг эсэргүүцсэн отгон бэрийн удмынхан эцэстээ Тэмүүчин Чингис хааны ахмад гурван хөвүүд, ганц охин болоод ахан дүүсийнх нь эсрэг цэрэглэн хятдын Юань улсын их цэргийг хөдөлгөж байлаа. Үүнийг Өгөдэй хааны гуч хөвүүн Хайдуг Хубилайн хойчис эсэргүүцэх үед илүү тод харагддаг. \     ЭРТНИЙ ТҮҮХ ДОРНОД МОНГОЛД ДАХИНД ДАВТАГДЖЭЭ Тэмүүчин Чингис хааны Бөрт их хатаныг мөн түүний үр хойчсийг дорнод монголд эсэргүүцэж, отгон хэрэйд бэр, түүний хөвүүдийн зүгээс эхлүүлсэн эсэргүүцэл тэмцэл нь эцэстээ 1201 оноос, 1232 оноос, 1242 оноос, 1252 оноос, 1239 оноос, 1260 оноос   Халхын голын шинэ дайныг өдөөсөн. Энэхүү дайн